Listerioza - analiza zagrożeń zdrowotnych
Czy wiesz, że bakteria obecna w codziennej żywności może stanowić śmiertelne zagrożenie? Odkryj, jak Listeria monocytogenes wpływa na nasze zdrowie i jak możemy się przed nią chronić.
Czym jest Listeria monocytogenes?
Listeria monocytogenes – patogeneza
Co to jest listerioza?
L. monocytogenes może powodować u ludzi listeriozę – rzadką, ale poważną, zagrażającą życiu chorobę. Listerioza najczęściej przyjmuje postać posocznicy, zakażenia ośrodkowego układu nerwowego albo infekcji matczyno-płodowej. Listerioza jest szczególnie niebezpieczna dla osób zarażonych wirusem HIV, osób z immunosupresją, ludzi starszych, kobiet w ciąży oraz noworodków. Spożywane, zanieczyszczone jedzenie jest głównym wektorem zarażenia. W krajach rozwijających się, o niskim poziomie higieny, zdarzają się wybuchy ognisk zatruć wskutek spożycia zanieczyszczonego jedzenia.
Objawy listeriozy
Objawy listeriozy mogą się różnić w zależności od stanu zdrowia pacjenta, wieku oraz od tego, która forma choroby występuje. Ogólnie rzecz biorąc, listerioza może przybrać postać bezobjawową lub objawową. Do najczęściej wymienianych w literaturze objawów listeriozy należą:
-
Objawy grypopodobne:
- Gorączka
- Bóle mięśni
- Dreszcze
- Bóle głowy
-
Objawy żołądkowo-jelitowe (występujące głównie po spożyciu zanieczyszczonej żywności):
- Nudności
- Wymioty
- Biegunka
-
Objawy neurologiczne (szczególnie w przypadku inwazyjnej formy listeriozy, takiej jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych):
- Sztywność karku
- Zaburzenia równowagi
- Drgawki
- Splątanie
- Utrata przytomności
-
Objawy u kobiet w ciąży:
- Objawy grypopodobne, które mogą być łagodne, ale infekcja może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak poronienie, przedwczesny poród lub infekcja noworodka.
-
Objawy u noworodków:
- Gorączka
- Drażliwość
- Letarg
- Problemy z oddychaniem
Listerioza może być szczególnie niebezpieczna dla osób z osłabionym układem odpornościowym, osób starszych, kobiet w ciąży oraz noworodków. W literaturze naukowej zwraca się uwagę, że czas inkubacji choroby może wynosić od kilku dni do kilku tygodni po ekspozycji na bakterie.
Listerioza – diagnostyka molekularna
1. Reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR)
- Klasyczny PCR: jedna z najbardziej powszechnych technik molekularnych wykorzystywanych do detekcji Listeria monocytogenes. Amplifikacja specyficznych fragmentów DNA bakterii (np. genów hly, iap, prfA) umożliwia identyfikację patogenu.
- Real-time PCR (qPCR): Udoskonalona wersja klasycznego PCR, która pozwala na ilościową oraz półilościową ocenę poziomu DNA Listeria monocytogenes w próbkach. Ta metoda jest szybka i pozwala na wykrycie bakterii w czasie rzeczywistym, często w ciągu kilku godzin.
- Multiplex PCR: Umożliwia jednoczesne wykrywanie wielu patogenów lub różnych genów w jednej reakcji PCR, co jest przydatne w przypadku wieloaspektowych badań bezpieczeństwa żywności.
2. Izotermalna amplifikacja DNA
- Loop-mediated isothermal amplification (LAMP): Jest to metoda amplifikacji DNA, która odbywa się w stałej temperaturze. LAMP jest szybki i nie wymaga skomplikowanej aparatury, co czyni go idealnym do zastosowań terenowych i szybkich testów w punktach diagnostycznych.
- Recombinase Polymerase Amplification (RPA): Kolejna technika izotermalnej amplifikacji DNA, która działa w niższej temperaturze niż LAMP i jest również szybka, pozwala na wykrywanie DNA Listeria monocytogenes w ciągu kilkunastu minut.
3. Techniki hybrydyzacji DNA
- Fluorescent In Situ Hybridization (FISH): Metoda, która wykorzystuje sondy DNA znakowane fluorescencyjnie do detekcji specyficznych sekwencji genetycznych Listeria monocytogenes bezpośrednio w próbce. Jest przydatna do wykrywania bakterii w środowisku komórkowym i próbce żywności.
- Microarrays (mikromacierze DNA): Umożliwiają jednoczesną analizę ekspresji wielu genów, wykrywanie różnych szczepów bakterii oraz identyfikację ich cech wirulencji.
Listeria monocytogenes a lekooporność
Mimo, że L. monocytogenes nie przedstawia silnie rozwiniętej lekooporności, są doniesienia o wysokim stopniu oporności na penicyliny oraz tetracykliny. Dodatkowo analizy wskazują na zwiększający się stopień oporności w ostatnich latach wśród szczepów L. monocytogenes na penicylinę, ampicylinę oraz amoksycylinę w porównaniu do poprzednich dekad, co może zwiększać trudności w leczeniu listeriozy.
Jak zamówić?
To proste! Wejdź na stronę sklepu, wybierz odpowiedni materiał, z którego będzie przeprowadzane badanie, dodaj do koszyka. Następnie uzupełnij formę dostawy, opłać badanie i gotowe. Pakiet do pobrania materiału zostanie do Ciebie wysłany! Pamiętaj, że w cenie masz także przesyłkę zwrotną, która umożliwia dostarczenie pobranego materiału do laboratorium bez dodatkowych kosztów!
Autor: dr Łukasz Kaczorowski
Bibliografia:
- Radoshevich, L. i Cossart, P. (2018) „Listeria monocytogenes: Towards a complete picture of its physiology and pathogenesis”, Nature Reviews Microbiology, 16(1), ss. 32–46. doi: 10.1038/nrmicro.2017.126.
- Lecuit, M. (2020) „Listeria monocytogenes, a model in infection biology”, Cellular Microbiology, 22(4). doi: 10.1111/cmi.13186.
- Muskalska, K. B. i Szymczak, B. (2015) „Postępy badań nad bakteriami rodzaju Listeria”, Postępy Mikrobiologii, 54(2), ss. 123–132. Link
- Nguyen, B. N. i Portnoy, D. A. (2020) „An Inducible Cre-lox System to Analyze the Role of LLO in Listeria monocytogenes Pathogenesis”, Toxins, 12(1), s. 38. doi: 10.3390/toxins12010038.
- Thomas, J. i in. (2020) „Outbreak of Listeriosis in South Africa Associated with Processed Meat”, New England Journal of Medicine, 382(7), ss. 632–643. doi: 10.1056/nejmoa1907462
- Olaimat, A. N. i in. (2018) „Emergence of Antibiotic Resistance in Listeria monocytogenes Isolated from Food Products: A Comprehensive Review”, Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 17(5), ss. 1277–1292. doi: 10.1111/1541-4337.12387.
- Jamali, H., Radmehr, B. i Thong, K. L. (2013) „Prevalence, characterisation, and antimicrobial resistance of Listeria species and Listeria monocytogenes isolates from raw milk in farm bulk tanks”, Food Control, 34(1), ss. 121–125. doi: 10.1016/j.foodcont.2013.04.023.
- Shamloo, E. i in. (2019) „Importance of Listeria monocytogenes in food safety: A review of its prevalence, detection, and antibiotic resistance”, Iranian Journal of Veterinary Research, 20(4), ss. 241–254. Dostępne na: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32042288.
- Morvan, A. i in. (2010) „Antimicrobial resistance of Listeria monocytogenes strains isolated from humans in France”, Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 54(6), ss. 2728–2731. doi: 10.1128/AAC.01557-09.
- Sharma R. K i in. (2024) „Molecular detection of Listeria monocytogenes from different dairy and street food sources in North Karnataka, India”, Journal of Infection and Public Health, 17(4), April 2024, Pages 696-703. doi: https://doi.org/10.1016/j.jiph.2024.02.014
- Główny Inspektorat Sanitarny
